Bí quyết ôn thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn phần Đọc hiểu: Tài liệu hữu ích cho sĩ tử 2kX

Phần Đọc hiểu văn bản là một trong những phần quan trọng và chiếm tới 3 điểm trong đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn. Để đạt được điểm số tối đa ở phần này, việc nắm vững kiến thức và có phương pháp làm bài hiệu quả là cực kỳ cần thiết. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những bí kíp và nguồn tài liệu ôn thi THPT Quốc gia môn ngữ văn phần 1: Đọc hiểu văn bản chất lượng, giúp bạn tự tin chinh phục phần thi này.

Phần Đọc hiểu không chỉ đòi hỏi bạn đọc và hiểu nội dung bề mặt, mà còn cần khả năng phân tích, suy luận và tổng hợp từ văn bản được cho. Đây là phần thi kiểm tra toàn diện các kỹ năng đọc, hiểu, và vận dụng kiến thức tiếng Việt vào thực tế.

Cấu trúc và yêu cầu của phần Đọc hiểu trong đề thi THPT Quốc gia

Đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn thường bắt đầu với phần Đọc hiểu, chiếm 3/10 điểm toàn bài. Văn bản được sử dụng trong phần này rất đa dạng, có thể là đoạn trích văn xuôi, thơ, kịch, nghị luận xã hội, khoa học, hoặc cả các văn bản thông tin, báo chí. Số lượng câu hỏi thường là 4-5 câu, bao quát các mức độ từ nhận biết, thông hiểu đến vận dụng.

Yêu cầu đối với thí sinh là trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm các câu hỏi liên quan đến văn bản, sử dụng kiến thức về tiếng Việt, phong cách ngôn ngữ, thao tác lập luận, phương thức biểu đạt, các biện pháp tu từ, hoặc rút ra thông điệp, bài học từ văn bản.

Những kỹ năng cốt lõi để làm tốt phần Đọc hiểu

Để làm chủ phần Đọc hiểu, sĩ tử cần rèn luyện và trang bị những kỹ năng sau:

Kỹ năng đọc nhanh và nắm bắt ý chính

Đọc lướt qua toàn bộ văn bản để có cái nhìn tổng thể về nội dung và bố cục. Sau đó, đọc kỹ từng câu, từng đoạn, gạch chân các từ khóa, câu văn quan trọng, đặc biệt là những câu mang ý nghĩa then chốt, câu chủ đề của đoạn.

Kỹ năng phân tích và suy luận

Từ những gì đọc được, bạn cần có khả năng phân tích mối quan hệ giữa các ý, suy luận về ý nghĩa sâu xa hơn mà tác giả muốn gửi gắm. Điều này đặc biệt quan trọng với các văn bản văn học hoặc nghị luận.

Kỹ năng tổng hợp và khái quát

Sau khi phân tích các chi tiết, bạn cần tổng hợp lại để rút ra nội dung chính, chủ đề, hoặc thông điệp bao trùm của văn bản.

Kỹ năng vận dụng kiến thức tiếng Việt

Xác định chính xác phong cách ngôn ngữ, phương thức biểu đạt, các thao tác lập luận (giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích, so sánh, bác bỏ…), và nhận diện, phân tích hiệu quả của các biện pháp tu từ được sử dụng trong văn bản.

Các dạng câu hỏi thường gặp và cách ứng phó

Phần Đọc hiểu thường có các dạng câu hỏi sau:

Câu hỏi nhận biết (khoảng 1-2 câu)

Ví dụ: Xác định phương thức biểu đạt chính/phong cách ngôn ngữ của văn bản? Chỉ ra các thao tác lập luận được sử dụng? Nêu tên/gọi tên/chỉ ra các biện pháp tu từ? Văn bản được viết theo thể thơ nào?

Cách làm: Dựa trực tiếp vào kiến thức đã học về các khái niệm (phương thức biểu đạt, thao tác lập luận, biện pháp tu từ…) và đối chiếu với văn bản để tìm ra đáp án.

Câu hỏi thông hiểu (khoảng 1-2 câu)

Ví dụ: Giải thích ý nghĩa của một từ ngữ/câu văn/hình ảnh? Nêu nội dung chính của đoạn/văn bản?

Cách làm: Đọc kỹ câu/đoạn văn chứa từ ngữ/hình ảnh đó, kết hợp với ngữ cảnh toàn bài để suy luận ý nghĩa. Với câu hỏi về nội dung chính, cần tổng hợp ý từ các đoạn nhỏ.

Câu hỏi vận dụng (thường là 1 câu)

Ví dụ: Từ văn bản, anh/chị rút ra bài học gì cho bản thân? Anh/chị có đồng tình với ý kiến X không? Vì sao?

Cách làm: Đây là câu hỏi mở, đòi hỏi sự suy nghĩ cá nhân nhưng phải dựa trên nội dung của văn bản. Trả lời cần thể hiện rõ quan điểm, có giải thích, lý giải hợp lý và liên hệ với thực tế hoặc bản thân.

Phương pháp làm bài Đọc hiểu để đạt điểm tối đa

Áp dụng phương pháp sau đây để tối ưu hóa điểm số phần Đọc hiểu:

Bước 1: Đọc kỹ câu hỏi trước

Việc đọc câu hỏi trước giúp bạn định hướng được những thông tin cần tìm khi đọc văn bản. Điều này giúp việc đọc trở nên chủ động và hiệu quả hơn.

Bước 2: Đọc kỹ văn bản, kết hợp gạch chân

Đọc toàn bộ văn bản ít nhất hai lần. Lần đầu đọc lướt để nắm ý chung. Lần sau đọc kỹ, vừa đọc vừa gạch chân các từ khóa, các câu chứa thông tin liên quan đến câu hỏi.

Bước 3: Trả lời lần lượt các câu hỏi

Với mỗi câu hỏi, đọc lại phần văn bản tương ứng và viết câu trả lời ngắn gọn, súc tích, đúng trọng tâm. Đối với câu hỏi vận dụng, cần trả lời rõ quan điểm và lý giải.

Bước 4: Rà soát lại đáp án

Kiểm tra lại các câu trả lời xem đã đúng ý câu hỏi chưa, đã đủ ý chưa, trình bày có rõ ràng, mạch lạc không. Đặc biệt chú ý các câu hỏi yêu cầu giải thích hoặc nêu quan điểm.

Tài liệu ôn tập và luyện tập

Nguồn tài liệu ôn thi THPT Quốc gia môn ngữ văn phần 1: Đọc hiểu văn bản rất đa dạng. Bạn có thể sử dụng Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10, 11, 12 để ôn lại kiến thức tiếng Việt và làm quen với các dạng văn bản. Các sách ôn thi chuyên sâu về Đọc hiểu, các đề thi minh họa của Bộ Giáo dục, đề thi chính thức các năm trước là nguồn tài liệu luyện tập quý giá. Luyện tập thường xuyên với các dạng đề khác nhau sẽ giúp bạn làm quen, rèn luyện kỹ năng và nâng cao tốc độ làm bài.

Kết luận

Phần Đọc hiểu văn bản là cơ hội để bạn ghi điểm trong bài thi Ngữ văn THPT Quốc gia. Bằng việc nắm vững cấu trúc đề, rèn luyện các kỹ năng đọc, hiểu, phân tích, và sử dụng hiệu quả nguồn tài liệu ôn thi THPT Quốc gia môn ngữ văn phần 1: Đọc hiểu văn bản cùng với phương pháp làm bài khoa học, bạn hoàn toàn có thể chinh phục phần thi này một cách dễ dàng. Chúc các bạn sĩ tử ôn thi hiệu quả và đạt kết quả cao nhất!